zondag 28 juni 2020

Het tillenbeest van Jan Wolkers

Indrukwekkend verhaal, heftig. Mooie, sprekende taal:

"Boven het buffet verzet hun portret zich vergeefs tegen de inwerking van het zonlicht."

"Moet je hem niet aan de tillen nemen, vroeg mijn vader aan mijn moeder als er weer een baby schreeuwend van honger in de wieg lag. Ik heb het altijd in verband gebracht met optillen, dragen."

"... waarvan de wanden bedekt waren met gobelins. De Duitsers hadden er grote stukken uitgesneden. Waar eens een vluchtend hert of een wild zwijn gestaan had, steigerde een paard met ruiter voor een wak van kalk en baksteen."


Met echte Wolkersthema's als dood en woekerend verderf.


Een mooie verwijzing naar Piet Paaltjens:

"Die vriend was een bleke donkere jongen, aan wie het lezen van de poëzie van Piet Paaltjens niet was voorbijgegaan zonder sporen in zijn gelaatstrekken achter te laten."


[Spoilers ahead]
De ik-figuur gaat op bezoek bij zijn moeder. Hij durft bijna niet naar het tillenbeest dat daar staat te kijken. Hij heeft het aan het einde van de oorlog uit een kasteel dat net verlaten was door de Duitsers gehaald. Hij ging kijken of zijn zus die het met Duitsers deed daar misschien nog was. Hij ziet haar niet, maar wel twee sfinxen. Eentje neemt hij mee naar huis. Daar wordt het het tillenbeest genoemd. 
De volgende dag gaat hij met een vriendje terug voor de tweede sfinx. Omdat hij eerst zijn vriendje moet helpen tillen, gooit hij de sfinx in wat hij denkt dat een kuil is. Het blijkt een latrine te zijn en hij ziet het vergane gezicht van zijn zus.


maandag 8 juni 2020

Een Afrikaans verhaal van Roald Dahl

Een luguber verhaal zoals Dahl het zo goed kan schrijven. Geen bijzondere twist zoals wel vaak in andere verhalen van Dahl. Je ziet op een gegeven moment wat er waarschijnlijk gaat komen en dat maakt het spannend. Want zou  het echt? En hoe precies?

Het is een verhaal in een verhaal en ik snap de functie daarvan niet zo goed. Niet om afstand te nemen van het lugubere, want voordat we bij dit verhaal komen wordt al even de hals van een giraf doorgesneden met een vliegtuigvleugel. Per ongeluk, dat wel, maar de schrijver lijkt het niet nodig te vinden om afstand tot nare beelden te scheppen.

Heel kort gaat het over schrijven:
"Hij wist niets van de foefjes met woorden die schrijvers gebruiken, die ze moeten gebruiken ..."

Het verhaal komt uit de bundel 'Over en sluiten'

Het verhaal; spoilers ahead

Een jager (uit Kenia) meldt zich bij de RAF in Nairobi en begint zijn opleiding. Hij snijdt tijdens zijn opleiding per ongeluk de hals van een giraf door met een vleugel van zijn vliegtuig terwijl hij is afgeleid door een sabelantilope.

Later heeft hij weer pech en moet hij een noodlanding maken bij een oude man. De oude man vertelt hem een verhaal, dat hij bij terugkomst opschrijft. Twee weken later gaat het echt mis en komt hij om. De verteller, zijn vriend, vindt het verhaal en vertelt het:

De knecht van de oude man breekt de rug van de hond van de man. De man is woest. Later wordt er 's nachts melk gestolen van de koe. De oude man komt erachter dat dat door een slang wordt gedaan. Hij vertelt de knecht dat de dief een slimme jongen is, die ze alleen kunnen grijpen als hij zich dichtbij de koe ingraaft. Als de slang dichtbij is gekomen, roept de oude man de knecht. De knecht komt overeind, wordt aangevallen door de slang en sterft. De oude man laat de slang rustig de melk drinken.

Uit: Over en Sluiten (1946) van Roald Dahl

zondag 7 juni 2020

Samenwerking met de zon

Als ik op de goede plek ga staan
en langzaam beweeg
schittert de druppel aan de brug 
alle kleuren in mijn oog.

zaterdag 6 juni 2020

De zilveren kokertjesmanie

"Van zilverpapier om het uiteinde van je potlood een hoesje draaien waar je een fietskogeltje in deed. Dat vouwde je voorzichtig dicht en dan moest je het in een leeg lucifersdoosje heel lang schudden. Op den duur had je dan een gaaf zilveren coconnetje waar dat fietskogeltje in tondtolde en dat je op je handpalm kon laten buitelen als een spanrups."


De Kus Wolkers